Vreugde en verdriet
Terugblik op de eerste weken van een nieuw dagelijks moment in de Grote of St. Bavokerk.
Het is de eerste Dinsdag na Pinksteren, 7 juni 2022 als heel voorzichtig en bijna onopgemerkt een nieuw moment in de Bavo voor het eerst plaatsvindt. Om 12.30 uur wordt de kleine klok geluid en het koorhek geopend. Nieuwsgierige toeristen zien hun kans om het koor van binnen te kunnen bekijken. Maar bij de deur worden ze persoonlijk aangesproken. “U bent van harte welkom in het koor om even stil te staan bij uw eigen vreugde en verdriet.” Ze krijgen een kaarsje aangereikt en een boekje met tekst en uitleg. Op de avondmaalstafel branden de twee tafelkaarsen en liggen er twee lege boeken met een pen erbij, één heeft het opschrift ‘Vreugde’ en het ander ‘Verdriet’.
Inmiddels zijn we als werkgroep, opgericht door de Algemene Kerkenraad bijna vijf weken verder. Tijd om terug te kijken welke ervaringen we hebben opgedaan, bijna uitsluitend met de dagjesmensen en toeristen die de Bavo bezochten. We wilden namelijk niet aan de Haarlemmers al iets beloven wat we misschien niet waar konden maken. En we wilden ruimte om te experimenteren met de vorm en verschillende dingen uit te proberen.
Daardoor blijkt nu, dat de vorm die we hebben gevonden in elk geval heel goed bij de toeristen van de Bavo past. Zo’n uitnodiging om even de tijd te nemen voor je eigen hoop en vreugde, je wanhoop en je verdriet, blijkt voor de meeste bezoekers een bijzondere verrassing te zijn en eigenlijk een bonus op hun toegangskaartje. Een moment voor je ziel, waar vind je dat nog? En wat kost dat?!
Andere bezoekers durven niet zo dichtbij te komen dat ze aangesproken zouden kunnen worden. Sommigen van die groep wagen na een minuut of tien tóch de stap. Het vraagt nogal wat communicatiekunst en flexibiliteit van de mensen die bij het koorhek welkom heten.
Elke dag blijkt anders. Soms is het druk met wel twintig bezoekers, op andere dagen zijn er maar twee die een kaarsje aansteken of iets opschrijven. Wél is er een verschil tussen de Vrijdag en de andere dagen van de week. Op Vrijdag is er een voorganger en organist, en worden de woorden die mensen over hun vreugde en verdriet hebben opgeschreven in een gebed verwoordt. Daarnaast wordt op Vrijdag ook het Coventrygebed gebeden als kyriëgebed. Niet alleen omdat vijfendertig jaar het Middaggebed toen ook als ‘Coventrygebed’ startte, maar ook omdat de woorden, gebaseerd op de zeven hoofdzonden van de mens, elke week weer actueel blijken.
Wat ook verrast, is hoeveel er wel niet geschreven wordt in de boeken van Vreugde en Verdriet. Mensen nemen echt de tijd om iets te verwoorden en schrijven bovendien in beide boeken. De belofte dat wat wordt opgeschreven, ook in een gebed wordt meegenomen vinden mensen belangrijk.
We zijn heel benieuwd of er naast de toeristen ook een grotere groep Haarlemmers zich aangesproken voelt als we na de zomer ook naar de stad toe gaan communiceren dat er elke werkdag een moment is voor je eigen verdriet en vreugde.
Als missionair predikant voel ik dat we hier iets bijzonders zijn begonnen. Het vraagt van ons als kerk en als organisatie een bijzonder vertrouwen, om niet als eerste het Evangelie of de Bijbel centraal te stellen richting de bezoekers, maar om juist ‘het hart’ of ‘de ziel’ van de bezoekers aan te spreken, vanuit het geloof dat juist dát is wat het Evangelie ons vraagt om te doen.
Vrijdag 15 juli was het laatste moment voor de zomer. Op 1 september starten we opnieuw en gaan we dat ook aan Haarlem laten weten. De korte viering rondom de gebeden doen we dan op maandag, in plaats van vrijdag.
Namens de projectgroep,
ds. Tom de Haan